Περίληψη:
Η δωδεκάχρονη Πηνελόπη φτάνει για πρώτη φορά στη Χίο με λαχτάρα και δέος, μιας και έχει ακούσει τόσα για το νησί των παππούδων της. Γνωρίζει από κοντά τις ομορφιές του τόπου, τα ήθη και τα έθιμα των ανθρώπων του, ανακαλύπτει τους λαλάδες και τα χιώτικα μανταρίνια, μαθαίνει για την καλλιέργεια της μαστίχας και… ερωτεύεται.
Το βιβλίο, αν και προϊόν μυθοπλασίας, αναφέρεται σε ένα πραγματικό ταξίδι της Πηνελόπης Δέλτα στη Χίο το καλοκαίρι του 1886. Μέσα από τις σελίδες του γνωρίζουμε πτυχές της προσωπικότητας της μεγάλης μας συγγραφέα, καθώς πολλά στοιχεία έχουν αντληθεί από το έργο της. Μαθαίνουμε επίσης για τη μεγάλη σφαγή και την καταστροφή του νησιού το 1822, με αφορμή τα 200 χρόνια από το τραγικό γεγονός που ενέπνευσε τον Γάλλο ζωγράφο Ευγένιο Ντελακρουά να δημιουργήσει τον πίνακα «Η σφαγή της Χίου» και ξεσήκωσε φιλελληνικό κίνημα σε όλη την Ευρώπη.
Η άποψη μου
Το βιβλίο ξεκινά με ένα απόσπασμα της Πηνελόπης Δέλτα από τις Πρώτες ενθυμήσεις, εκδόσεις Ερμής,1989, όπου αναφέρει την καλοκαιρινή της διαμονή στη Χίο το 1886 ως παιδί-έφηβη σχεδόν, μόλις δώδεκα, ως μια από τις πιο όμορφες της παιδικής της ηλικίας.
Η αγάπη του Στοφόρου για τη Δέλτα, αλλά και τη Χίο αποτέλεσαν, προφανώς, την έμπνευση γι’ αυτή την παιδική και εφηβική νουβέλα. Αν και εγώ, ως ενήλικη, το απόλαυσα επίσης.
Ξεκινώντας από το εξώφυλλο, εντυπωσιαζόμαστε από το κεντρικό στοιχείο της άνοιξης που είναι οι λαλάδες, όπως λέμε τις τουλίπες στη Χίο. Την άνοιξη γεμίζουν τα λιβάδια με αυτά τα πανέμορφα κόκκινα λουλούδια που δεν μπορείς παρά να σταματήσεις καθώς τα προσπερνάς και να χωθείς ανάμεσά τους. Ή ελπίδα στη Χίο ξεκινά με την άνθισή τους.
Στο εξώφυλλο διακρίνουμε, επίσης, τη νεαρή Πηνελόπη με τον παιδικό της φίλο Νικόλα σε ενδυμασίες της εποχής και κατανοούμε ότι πρόκειται για μια γλυκιά εφηβική ιστορία.
Θα ήθελα να προσθέσω ότι εσωτερικά το βιβλίο πλαισιώνουν, εκεί που χρειάζεται ως μέρος της αφήγησης, εικονογραφημένες σελίδες κάτι που πάντα με εντυπωσιάζει και προσθέτει ενδιαφέρον. Η εικονογράφηση είναι της Γιώτας Κοκκόση.
Η ιστορία κατακλύζεται με έντονα λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία για τη Χίο και την εποχή. Οπότε θα έλεγα ότι είναι ένας ιστορικός θησαυρός με έντονα στοιχεία της χιώτικης κουζίνας και παράδοσης που είναι συνυφασμένα με τον πολιτισμό, την κουλτούρα, τα ήθη και έθιμα του νησιού.
Υπάρχουν αναφορές στη σφαγή της Χίου μέσα από τις αφηγήσεις των χαρακτήρων, τον αντίκτυπο που είχε στον δυτικό κόσμο μέσα από την αναφορά στον πίνακα του Ντελακρουά «Η σφαγή της Χίου» στο Λούβρο και στην ικανότητα της Δέλτα να πλάθει ιστορίες με βάση τα δεινά των ανθρώπων.
Ο Στοφόρος μας μιλά μέσα από την Πηνελόπη στη Χίο για τα μανταρίνια και τα πορτοκάλια που υπάρχουν σε αφθονία, ειδικά στον Κάμπο της Χίου και μας τοποθετεί χρονικά πέντε χρόνια από τον μεγάλο σεισμό στη Χίο και τις καταστροφικές του συνέπειες. Ο Νικολής, ο παιδικός της φίλος, είχε χάσει τους γονείς του σε αυτόν τον σεισμό. Αναφορά, φυσικά, γίνεται και στη μαστίχα και τις διαδικασίες κεντήματος μέσα από τα μάτια του αφηγητή.
Οι εικόνες από τα γλυκά κουταλιού, τα λουκούμια, τα εσπεριδοειδή, τα σύκα- «Τα σύκα του μουφτή, τα πιο νόστιμα στη Χίο», τα σταφύλια είναι σημαντικά στοιχεία της Χίου. Θυμίζουν καλοκαίρι!
Εμβληματικοί από τότε μένουν οι μύλου του Βροντάδου (Βροντάδες), όπως λέμε την τοποθεσία εδώ.Είμαι Χιώτισσα, μεγάλωσα και μένω στη Χίο οπότε κάτι ξέρω και εγώ.
Στοιχεία ντοπιολαλιάς υπάρχουν άφθονα καθώς και πληροφορίες για την οικογένεια της Δέλτα-από τα οποία αντλούσε έμπνευση η ίδια. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι οι παππούδες της ήρθαν από την Κρήτη στη Χίο το 1770.
Το βιβλίο είναι ευκολοδιάβαστο, γραμμένο με απλό και προσιτό τρόπο για κάθε παιδί ή ενήλικα που θέλει να ξεφύγει από τα αστικά τοπία και να περιπλανηθεί στις μυρωδιές και γεύσεις του νησιού της Χίου μέσα από τις ιστορίες και τα παιχνίδια των πρωταγωνιστών που αν και ανήκουν σε διαφορετικές κοινωνικές τάξεις καταφέρνουν να βρουν κοινά σημεία και να τους ενώσει ένα υπέροχο καλοκαίρι.
Σας το προτείνω, λοιπόν!
Κώστας Στοφόρος
Εικονογράφηση: Γιώτα Κοκκόση
Αθήνα
Κέδρος
2022
σ. 104
Δέσιμο: Μαλακό εξώφυλλο
ISBN: 978-960-04-5253-2
Ηλικίες: 11
Γλώσσα πρωτοτύπου: ελληνικά
Εικονογράφηση: ΝΑΙ
Κυκλοφορεί
Τιμή: 7.70€ Φ.Π.Α.: 6%
Ελλάδα
Ο Κώστας Στοφόρος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Έχει εργαστεί επί σειρά ετών στην τηλεόραση. Συνεργάζεται με το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης, και γράφει στο διαδίκτυο, σε εφημερίδες και περιοδικά κυρίως για θέματα βιβλίου και πολιτισμού.
Έχει γράψει τη σειρά βιβλίων «Ημερολόγιο ενός πατέρα», παραμύθια και ιστορίες για παιδιά και νέους, αλλά και βιβλία για ενηλίκους. Συμμετέχει με κείμενά του σε συλλογικά έργα, ενώ έχει μεταφράσει, σε συνεργασία με τη Χριστίνα Μαρκουλάκη, το παραμύθι του Hans Christian Andersen Το σπαρματσέτο, εκδόσεις OpenBook, 2013. Έχει δημιουργήσει την «Παραμυθοκουζίνα» σε συνεργασία με τη ζωγράφο Στεφανία Βελδεμίρη. Φτιάχνει παραμύθια μαζί με τα παιδιά με τη «Μαγική Τράπουλα» και εκπονεί εκπαιδευτικά προγράμματα.
Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, του Pen Greece και της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού-Ηλεκτρονικού Τύπου (ΕΣΠΗΤ).
Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορούν τα βιβλία του Ο Κώδικας της Λέρου – Περιπέτεια στο νησί της Άρτεμης (2016), Η Πέμπτη πόλη των Δωριέων – Περιπέτεια στην Γκιώνα (2017), Στα ίχνη του Ομήρου – Περιπέτεια στη Χίο (2018), H Σπηλιά του Δράκου – Περιπέτεια στην Καστοριά (2019), Το ελάφι της Ρόδου – Περιπέτεια στα Δωδεκάνησα (2020), Στον ιστό της Αράχνης – Από τη Ρώμη στην Κατάνια και στην Κεφαλονιά (2021) και Η Πηνελόπη στη Χίο (2022).
(Πηγή: “Εκδόσεις Κέδρος”, 2022)
