Χρειάζεται να αναφερθούμε στα μεγάλα βιβλία που απαγορεύτηκαν να κυκλοφορούν, να διδάσκονται ή να πλησιάσουν καν τα σχολεία με κύριο παράδειγμα αναφοράς τις ΗΠΑ, μιας και το Χόλυγουντ μας έχει συστήσει αυτά τα βιβλία ως ταινίες που στιγμάτισαν θετικά την ιστορία του κινηματογράφου.
Ας δούμε λοιπόν κάποια από αυτά, σύμφωνα με την Wikipedia και αλλού στο διαδίκτυο.
Ιδού κάποια:
- Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια της Λι Χάρπερ (εάν είναι ποτέ δυνατόν).
- Χάρι Πότερ της ΤΖ. Κ. Ρόουλινγκ
- Η Κοκκινοσκουφίτσα των αδελφών Γκρίμ απαγορεύτηκε μισό αιώνα πριν και σε λίγα σχολεία μιας πολιτείας.1.
- Γουίνι το Αρκουδάκι του Α. Α. Μιλν.
- Ο Τζίμης και το Γιγαντοροδάκινο του Ρόαλντ Νταλ.
- Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ , Άννα Φρανκ.
Και η λίστα συνεχίζεται. Αυτά τα βιβλία δεν έχουν απαγορευτεί σε όλες τις πολιτείες και συνεχώς οι νόμοι αλλάζουν, γιατί και οι άνθρωποι μάχονται κατά της λογοκρισίας.
Πώς λοιπόν ένα βιβλίο που τηρεί τους βασικούς κανόνες, πραγματολογικούς, στιλιστικούς και γλωσσολογικούς, και έχει μαγέψει τους αναγνώστες και αργότερα τους θεατές των ταινιών, αναγνωρισμένο με Νόμπελ, Όσκαρ και πολλά άλλα βραβεία και συνεχείς εκδόσεις, μπορεί να μπαινοβγαίνει σε λίστες απαγορευμένων βιβλίων; Ο φόβος της αφύπνισης, ίσως; Σε μια κοινωνία που κοιμάται αιώνες είναι απαραίτητα τέτοια βιβλία; Ναι, είναι. Το ουσιαστικό ανάγνωσμα γίνεται επικίνδυνο. Αν δεν ήταν τα βιβλία επίφοβα γι’ αυτούς που θέλουν να χειραγωγήσουν την φαντασία και το μυαλό του κόσμου, γιατί τα έκαιγαν στο παρελθόν και γιατί τα λογοκρίνουν ακόμα;
Ένα άλλο ερώτημα που εγείρεται είναι το εξής: Ποιότητα ή εμπορικότητα;
Δεν υπάρχουν μη ποιοτικά κείμενα, αλλά αυθεντικά, από τη μια και επιτηδευμένα ,από την άλλη.
Πολλοί πιστεύουν ότι το παιδικό βιβλίο, για παράδειγμα, πρέπει να είναι εκλεπτυσμένα γραμμένο και με εικόνες με τις οποίες άνετα θα μπορούσε κάποιος να κάνει έκθεση σε μια μεγάλη γκαλερί. Και αναρωτιέμαι… για ποιον γράφουμε τα παιδικά βιβλία; Για τους συναδέλφους σε όλους τους χώρους με στόχο να τους μπούμε στο μάτι και να σκάσουν από το κακό τους όταν κερδίζουμε βραβεία ή για τα παιδιά;
Και μετά από τους παραπάνω προβληματισμούς, θα σας παραθέσω κάτι από Πίτερ Ντίκινσον σε δική μου μετάφραση (1970, σ.7)
Ο κίνδυνος του να ζεις σε μια χρυσή εποχή για την παιδική λογοτεχνία είναι ότι δεν παράγονται αρκετές “κουταμάρες”. Όποιος δεν έχει περάσει ένα ολόκληρο ηλιόλουστο απόγευμα κάτω από το κρεβάτι του διαβάζοντας ένα σωρό από κόμικς που είχαν απομείνει από τις προηγούμενες του διακοπές, δεν έχει ιδέα τι σημαίνει διανοητική ελευθερία.
Ο καθένας δικαιούται να έχει μια άποψη γι’ αυτό που διαβάζει. Έχω διαβάσει βιβλία που πήραν τις καλύτερες κριτικές και δεν μπόρεσα να τα απολαύσω και βιβλία παραγκωνισμένα, που τυχαία βρήκα, και τα διάβασα σε μια μέρα.
Έχω δει εικονογραφήσεις βιβλίων που πραγματικά ισχυρίστηκα «Το κάνω καλύτερα!» κι όμως απέσπασαν βραβεία και ,επίσης, εικονογραφήσεις περίτεχνες, μοναδικές, κυρίως στο Ίνσταγκραμ, από καλλιτέχνες που δεν ανήκουν απλά στο σύστημα, οι οποίες με ενθουσίασαν.
Επιμέλεια κειμένου:Μαρία Κομπολίτη
Πηγές-Βιβλιογραφία
1.https://www.politifact.com/factchecks/2013/aug/27/moms-demand-action-gun-sense-america/moms-demand-action-says-little-red-riding-hood-has/
- Dickinson, P. (1970). A defense of rubbish. Children’s Literature in Education, 1(3), 7-10.
- Γκριμ αδερφοί, Τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ), ΑΓΡΑ, Αθήνα, Φεβρουάριος 2006
- Μιλν Α Α., Γουίνι το Αρκουδάκι, εικ. Ε. Χ. Σέπραντ, Λονδίνο 1926
- Νταλ Ρόαλντ, Ο Τζίμης και το Γιγαντοροδάκινο, ΨΥΧΟΓΙΟΣ, Αθήνα Σεπτέμβριος 2006
- Ρόουλινγκ Κ. Τζ., Χάρι Πότερ(κασετίνα 1-7), ΨΥΧΟΓΙΟΣ, Αθήνα 17/12/20
- Φρανκ Άννα, Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ, ΠΑΤΑΚΗΣ. Αθήνα Απρίλιος 2012
- Χάρπερ Λι, Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια, BELL, Αθήνα Νοέμβριος 2011
