Το βιβλίο «Πατρίδα ξένη» της Μάγδας Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη από τις εκδόσεις Άπαρσις είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Ένα μυθιστόρημα με αληθοφανή αφήγηση και με πραγματικά περιστατικά που η συγγραφέας συνέλεξε μέσα από έρευνα. Παρά την αληθοφάνεια, ωστόσο, το έργο δεν εστιάζει τόσο στα ίδια τα γεγονότα-τα οποία η συγγραφέας παραθέτει σε αφθονία-, αλλά στο πως τα αντιλαμβάνονται και τα βιώνουν οι χαρακτήρες του βιβλίου.
Το πρώτο κεφάλαιο ξεκινάει με την αφηγήτρια που μας παρουσιάζει τον Ζαχαρία Ναχμία στα εβδομήντα του χρόνια να νιώθει την ανάγκη να γράψει την ιστορία του ως παρακαταθήκη στο εγγόνι του. Και μέσα από αυτή την προσωπική ιστορία ο αναγνώστης θα γνωρίσει τους αγώνες του Γιώργου Παππά. Η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο αρχίζει στο τέλος του πρώτου και σε όλο το δεύτερο. Μετά τα ηνία αναλαμβάνει πάλι η αφηγήτρια. Αυτό δείχνει μια αποστασιοποίηση του κεντρικού ήρωα από γεγονότα τα οποία δεν γνώριζε ο ίδιος μιας και η πλοκή εμπλέκει πολλούς χαρακτήρες και συναισθήματα που δεν μπορούμε να δούμε μέσα από τα μάτια του Ζαχαρία μόνο.
«Είμαι ο Ζαχαρίας Ναχμίας, Έλληνας Εβραίος Σεφαραδίτης. Στη ψυχή μου, πρώτα έρχεται η πατρίδα και μετά η πίστη.»
Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι πρόκειται για τη ζωή μια οικογένειας Ελλήνων Εβραίων στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, γράφει το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
“Πόσο ξένη είναι η πατρίδα για τους ήρωες του μυθιστορήματος “Πατρίδα ξένη”; Μέσα από πέντε δεκαετίες του εικοστού αιώνα (1935-1975), οι ζωές τους βιώνουν την ιστορία της αλυσοδεμένης Ελλάδας που αγωνίζεται για την Εθνική Ανεξαρτησία της, χωρίς ντόπιους και ξένους προστάτες, κάτω από το μαύρο πέπλο του φασισμού και του ναζισμού.
Τραγικές προσωπικές περιπέτειες που προξένησαν ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Εμφύλιος και η δικτατορία των συνταγματαρχών. Αγρίνιο, Θεσσαλονίκη, Αθήνα. Άουσβιτς, Κροστσιένκο οι τόποι, όπου διαδραματίζεται το μυθιστόρημα. Πρωταγωνιστεί ο Γιώργος Παππάς, περσόνα του αγωνιστή της Δημοκρατίας και υπουργού του ΠΑΣΟΚ Γιώργου Δ. Παπαδημητρίου (1916-1999).
Γύρω από αυτόν, περιστρέφονται οι Σεφαραδίτες Έλληνες Εβραίοι Ζαχαρίας και Ελισεβά Ναχμίας, καθώς κι ο ταγματασφαλίτης χωροφύλακας Κοσμάς Ξυπολυτέας με τη γυναίκα του Ελευθερία, αγωνίστρια επί Κατοχής. Το ψηφιδωτό της πρωταγωνιστικής ομάδας, συμπληρώνει ο νέος δικηγόρος Αλέξανδρος Ντούβας, πιστός στις ιδέες του Αρχειομαρξισμού. Αλλά, το μυστικό του βιβλίου κρύβεται στο ερώτημα: Μαρία ή Μαριάμ;
Η Ιστορία συναντά τη λογοτεχνία για να υφάνει το χαλί που θα πατήσουν πάνω του οι ερχόμενες γενιές. Θα τα καταφέρουν να συνεχίσουν τον αγώνα αυτών που θυσίασαν τη ζωή τους για την Δημοκρατία;»
Το δεύτερο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στον Ζαχαρία. Μιλάει ο ίδιος για την ιστορία της οικογένειάς του, για το ποιος έκανε κουμάντο στο σπίτι και πως τον διαπαιδαγωγούσαν οι γονείς του ώστε να μην λέει αυτά που σκέφτεται. Ένα παιδί ώριμο και με το αίσθημα της δικαιοσύνης μέσα του, παρά το γεγονός ότι γεννήθηκε σε ευκατάστατη οικογένεια.
Μέσα από αυτή ένα ιστορικό χρονολόγιο στην αρχή κάθε κεφαλαίου η συγγραφέας αφηγείται συγκλονιστικά περιστατικά που αναφέρουν τις αποτρόπαιες πράξεις του πολέμου Παγκόσμιου και Εμφύλιου, με κυρίαρχο θέμα την προδοσία. Από τον εχθρό το περιμένεις, αλλά τι γίνεται όταν ο εχθρός είναι ο άνθρωπος που μεγάλωσες μαζί, ο φίλος σου; Είναι ο γείτονας σου που σε προδίδει , σε κατηγορεί άδικα και σε εκτελεί χωρίς δισταγμό. Μήπως αυτό κάνει την πατρίδα ενός ανθρώπου τελικά ξένη;
Μέσα από τη αφήγηση με πολλές ιστορικές λεπτομέρειες από το 1928 μέχρι το 1973 το «Πατρίδα ξένη» είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο. Ο λόγος απλός και ρεαλιστικός ανάλογα με τους χαρακτήρες και τα γεγονότα. Άλλες φορές ρομαντικός και άλλες αιχμηρός. Ο φιλοσοφικός στοχασμός ανεξάντλητος και ο διάλογος με τον αναγνώστη αρκετά έντονος. Δεν θα σας αφήσει μόνους η Μάγδα Παπαδημητρίου -Σαμοθράκη. Μέσα από τους ήρωες και τον αφηγητή θα θέσει τις ρητορικές της ερωτήσεις. Θα προβληματίσει και θα σας κρατήσει από την αρχή μέχρι το τέλος του βιβλίου.
Και θα κλείσω με κάτι που με άγγιξε:
«Όπως ο σωστός δάσκαλος που δείχνει τον δρόμο της γνώσης αλλά δε δίνει τη λύση. Το σωστό μονοπάτι ο καθένας το ανακαλύπτει μόνος του. Τι να μας κάνει και ο Θεός, όταν το μυαλό μας έχει τόσο φόβο και άρνηση μέσα του;»
Βιογραφικό
Γεννήθηκε στην Αθήνα, τον Νοέμβριο του 1963 Εργάστηκε επί είκοσι επτά χρόνια στον ΟΤΕ. Ξεκίνησε να πειραματίζεται με τη συγγραφή, από τα γυμνασιακά της χρόνια. Μαθήτευσε δίπλα στον ποιητή, πολιτικό και πρεσβευτή της Unesco Γιάννη Κουτσοχέρα. Συνεργάζεται με την ηλεκτρονική ενημερωτική ιστοσελίδα e-pieria και είναι ανταποκρίτρια του Κοινωνικού Δικτύου για τα βιβλία Bookia στην Πιερία και στην Τήνο. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο του νομού Πιερίας.
Είναι μέλος της Παγκόσμιας Ένωσης Ποιητών και ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Συγγραφέων Πιερίας. Μέλος της PEN GREECE. Έχει βραβευτεί για το έργο της από τον Δήμο Κατερίνης, την Παναιτωλοακαρνανική Συνομοσπονδία και το Λογοτεχνικό περιοδικό «Κέφαλος». Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά.
Έργα της ιδίας:
Ποίηση
Χωρίς ταυτότητα, αυτοέκδοση, 1988
Ιριδίσματα, εκδόσεις Γκοβόστη, 1990
Ηώ, εκδόσεις Γκοβόστη, 1992
Το ταξίδι του Έρωτα από τον Όλυμπο στου Αιγαίου τα κύματα, Εκδοτική Όλυμπος, 2008
Καθρέφτης ψυχής, εκδόσεις Άνεμος, 2011
Ζωή σε θαλασσοσταλιές, εκδόσεις Έναστρον, 2014
Στο κόκκινο τ’ ουρανού, εκδόσεις Πνοή, 2017
Αντανακλάσεις, με την εικαστική Ματιά του Παναγιώτη Φτάρα, αυτοέκδοση, 2019, β’ εκδ. 2020
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα:
Διηγήματα Εγκλεισμού, εκδ. Άπαρσις
Ημερολόγιο 2021, εκδ. Άπαρσις
33 Ιστορίες για το 1821, εκδ. GEMA
Ηλεκτρονικό βιβλίο
Ο Ασυμβίβαστος: Πάνος Μεϊντάνης-Γέρο-Ανένδοτος, βιογραφία Γιώργου Δ. Παπαδημητρίου, 2015
Μεταφράσεις
Ποιήματά της δημοσιεύτηκαν στο ιταλικό πολιτιστικό έντυπο Paesaggi Del’ Anima, Edizioni Universum, 2017
Πατρίδα ξένη
Μάγδα Παπαδημητρίου – Σαμοθράκη
Αθήνα
Άπαρσις
2021
σ. 368
Δέσιμο: Μαλακό εξώφυλλο
ISBN: 978-618-85341-8-6
Γλώσσα πρωτοτύπου: ελληνικά
Κυκλοφορεί
Τιμή: 14.00€ Φ.Π.Α.: 6%
Επιμέλεια κειμένων: Βασίλης Καλαμαράς
Σχεδιασμός εξωφύλλου: Γεωργία Αλεβιζάκη
Ηλεκτρονική επεξεργασία: Νικολέττα Γεωργιάδου
