Δεν είναι εύκολη υπόθεση η κριτική μιας συλλογής  διηγημάτων. Θέλει χρόνο. Δεν είναι καθόλου εύκολη συγγραφική υπόθεση τα  διηγήματα. Θέλουν τρόπο.

Βλέπετε για να κρατήσει τον αναγνώστη το κάθε διήγημα πρέπει να είναι γεμάτο τεχνικές ώστε να διαβάζεται μονοκόμματα, απνευστί. Από τον τίτλο μέχρι την κλιμάκωση και το τέλος η σύνδεση πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτη. Σε μια τέτοια πετυχημένη συλλογή διηγημάτων θα αναφερθούμε. Το βιβλίο αγκούσα της Μαντώς Μάκκα από τις  εκδόσεις Νίκας είναι ένα άρτιο λογοτεχνικά έργο ενταγμένο στα πλαίσια του κοινωνικού ρεαλισμού (κατά τη δική μου ταπεινή άποψη) και εναρμονισμένο πλήρως με την εποχή μας και τη μοντέρνα ελληνική λογοτεχνία.

Διότι κοινωνικός ρεαλισμός είναι η όποια αντικειμενική/ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής των ανθρώπων. Και μπορεί να είναι μυθοπλασία, στη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά για πολλούς, δυστυχώς, είναι η αλήθεια τους, η καθημερινότητά τους, η Νέμεσις και η καταδίκη τους. Άλλωστε, εάν κάτι μπορούμε να προσφέρουμε, εμείς οι συγγραφείς… είναι η αλήθεια, όχι τα υπόλοιπα.

Και η Μάκκα την προσφέρει απλόχερα σε όλο της το μεγαλείο με αρκετές δόσεις χιούμορ.Η γραφή της στακάτη, δωρική, κοφτή και με συμβολισμούς που σου κόβουν την καρδιά στα δυο και σου σημαδεύουν τη ψυχή σαν τον «κόκκινο κύκλο» από το διήγημα της «Σαγιονάρα».

Γιατί τέτοιος άνθρωπος πρέπει να είσαι για να διαβάσεις το βιβλίου της Μάκκα. Ευαίσθητος. Με άπειρη ενσυναίσθηση και χώρο…Άφθονο ψυχικό χώρο που να αντέχει τις τόσες ανθρώπινες ιστορίες-μαρτυρίες καθημερινών ανθρώπων. Ανθρώπων που ακολουθούν τυφλά τις οδηγίες μιας κοινωνικής πραγματικότητας που δεν είναι ίδια για όλους και δυστυχώς δεν μπορούν να ελέγξουν παρά να υποστούν.

Ο πόνος σε κάθε μορφή είναι κυρίαρχο θέμα κάθε ιστορίας της. Το έντονο χιούμορ, όμως, τον απαλύνει.

Η Μάκκα μας δίνει τον τίτλο σαν  στοιχείο και εμείς καλούμαστε μέσα από περίτεχνες λογοτεχνικά περιγραφές και με έντονο το στοιχείο του χιούμορ, όπως έχει ήδη αναφερθεί, να κάνουμε τις νοητές συνδέσεις, να αντιληφθούμε το σημείο της αισθητής κλιμάκωσης καθώς οδηγούμαστε σταδιακά  προς το τέλος διψώντας για το επόμενο διήγημα.

Μέσα από τα σύντομα διηγήματά της,  μας ταξιδεύει στον χρόνο και σε διαφορετικά σκηνικά. Εμβαθύνει στον ψυχισμό ανθρώπων, στις καταστάσεις που βίωσαν και τους οδήγησαν στον αναστοχασμό και στα συμπεράσματα που οι ίδιοι/ες καταλήγουν στο τέλος κάθε κεφαλαίου.

Και εδώ έχει κερδίσει η Μάκκα το στοίχημα με το λογοτεχνικό είδος που ασχολείται.

Οι ήρωες και οι φωνές στα διηγήματα ποικίλουν. Και εδώ θα δανειστώ την τελευταία κραυγή του τελευταίου διηγήματος «Οι φωνές» :

 «Σωπάστε, σωπάστε, δεν είστε μόνοι, θα περάσει και αυτό, αύριο ξημερώνει μια άλλη μέρα.» (Οι Φωνές, σελ.104)

Η απώλεια, η σεξουαλική παρενόχληση, ο βιασμός, οι κοινωνικές ανισότητες, ο πόλεμος, η απάθεια, η εκκλησία, οι διακρίσεις, το πόσο δύσκολο είναι να τα βάζεις με τις μύγες… όλα αυτά ξεδιπλώνονται από εξομολογητικές αφηγήσεις σε πρώτο πρόσωπο χρίζοντας τους αναγνώστες εξομολογητές ή κοινωνούς. Διότι η ταύτιση με κάποιους από τους ήρωες ή τις σκέψεις τους είναι αναπόφευκτη.

Οι έννοιες μέσα από τις αφηγήσεις επαναπροσδιορίζονται. Ο «άσχημος»  πατέρας, ο κόκκινος κύκλος , το κοκαλάκι της νυχτερίδας, η σαγιονάρα, η μυγοσκοτώστρα…

Εκτός από τη γλώσσα που προσαρμόζεται στον κάθε αφηγητή και ήρωα (ιδιόλεκτος), ο αναγνώστης μπορεί να διακρίνει την ευαισθησία της συγγραφέως καθώς αγγίζει δύσκολα σημεία της θεματολογίας. Η γραφή της τότε γίνεται πιο ποιητική και συμβολική.

Φροντίζει τους αναγνώστες της η Μάκκα. Δεν τους αφήνει έρμαια της βίας και της σκληρότητας των καταστάσεων. Τους αγκαλιάζει νοητά και τους αφήνει πάντα περιθώρια ελπίδας.

Είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο κάτι το οποίο θα διαπιστώσετε και οι ίδιοι/ες.

Όσον αφορά την έκδοση, επιμέλεια και σελιδοποίηση του βιβλίου:

Η έκδοση και η επιλογή των χρωμάτων είναι καλαίσθητη.

Το εξώφυλλο εξαιρετικό και μοντέρνο. Οι επιλογές της γραμματοσειράς, η επιμέλεια, ο συνδυασμός και το στήσιμο του βιβλίου επίσης εξαιρετικά.

Θα κλείσω με  κάποια από τα πολλά αποσπάσματα που έχω ξεχωρίσει.

Διηγήματα … όχι. Δεν έχω ξεχωρίσει. Μου άρεσαν όλα.

«Δεν το άντεχαν το βλέμμα μου. Αυτό το πολύ ανοιχτό τους τάραζε, λες και είχα βγάλει φακό και έψαχνα να βρω τις βρωμιές τους, ένα πράγμα.» (Και εγένετο φως, σελ 31)

« Το κάρμα μου το βαραίνουν μόνο παιδικές δολοφονίες της τζιτζικιών για τις οποίες ακόμη πληρώνω.» (Το κοκαλάκι της νυχτερίδας, σελ 68)

«Ξέρω ότι η ομορφιά τιμωρείται από άσχημους ανθρώπους  με το μόνο όπλο που έχουν: τον κόκκινο κύκλο τους.»(Σαγιονάρα, σελ 28)

---

Οπισθόφυλλο βιβλίου

Αγκούσα η [aŋgúsa] : δυσκολία στην αναπνοή, δυσφορία, δύσπνοια, αγκομαχητό

«Οι δυο πιο σημαντικές μέρες στη ζωή σου είναι η μέρα που γεννιέσαι και η μέρα που ανακαλύπτεις γιατί» είχε πει ο Μαρκ Τουαίην. Τι γίνεται όμως με τις μέρες που μας σημαδεύουν; Με εκείνα τα γεγονότα που μας στοιχειώνουν;

Είκοσι ιστορίες, είκοσι διαφορετικές φωνές, είκοσι μέρες κωμικοτραγικών γεγονότων που έμειναν ανεξίτηλες στη μνήμη των πρωταγωνιστών.

Γίνεται να μισήσεις το λάδι; Κοστίζουνε οι λίρες; Τι κρύβουμε στα υπόγεια; Πόσο πονάει ένας κόκκινος κύκλος; Χτίζουν οι προίκες εκκλησίες; Πόσο ζυγίζουν οι αλυσίδες; Γεννιόμαστε με χρυσές κλωστές; Γιατί οι μύγες δεν κάνουνε διακρίσεις; Πλένονται τα βιβλία; Πώς μυρίζουν τα σάπια μήλα με ξινισμένα καλαμάρια; Γιορτάζουν οι νεκροί; Εσείς ακούτε φωνές;

 

«Με μια νοσταλγική βουτιά στο παρελθόν, κρατάμε την ανάσα μας σε έναν βυθό με εικόνες που μοιάζουν να ξεπετάγονται από τις αναμνήσεις μας, για να αναδυθούμε σε ένα απογυμνωμένο μέλλον. Προβάλλοντας τις δικές της ιστορίες, η Μαντώ Μάκκα γίνεται καθρέφτης μαγικός που μέσα του θα δούμε τα πιο κρυφά μας όνειρα, τους πιο σκοτεινούς μας φόβους». Τέση Παπαθανασίου, Συγγραφέας

 

«Η Μαντώ Μάκκα μας δίνει μικρές ιστορίες, πυκνές σε γραφή και περιεχόμενο, γεμάτες χιούμορ, δράμα, γεμάτες ζωή! Οι ήρωές της μοιάζουν να είναι βγαλμένοι από ιστορίες συγγενικών προσώπων, την παιδική μας ηλικία και την καθημερινότητά μας». Σπύρος Γλύκας, Συγγραφέας

Μαντώ Μάκκα

Η Μαντώ Μάκκα γεννήθηκε το Μάιο του 1980 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το Κλασικό Λύκειο Αναβρύτων. Παρακολούθησε μαθήματα Αγγλικών και Οικονομικών & Marketing. Ακολούθησαν μαθήματα Δημιουργικής γραφής με τη Στεύη Τσούτση και Εικαστικών & Ιστορίας Τέχνης με την Άννα Παππά. Τελευταία ήρθε η Εξειδίκευση στη Μετάφραση στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και η Εισαγωγή στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία και διδασκαλία αγγλικής γλώσσας σε μαθητές άλλων γλωσσών από το Πανεπιστήμιο του Leicester. Παράλληλα ζωγραφίζει και κατασκευάζει κοσμήματα από πέτρα. Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφεί στο διαδίκτυο. Είναι μέλος της Επιτροπής Γυναικών συγγραφέων και της Επιτροπής Μετάφρασης και Γλωσσικών Δικαιωμάτων του Pen Greece. Έχει εργαστεί ως Καθηγήτρια Αγγλικών και ως διαχειρίστρια διαδικτυακών εφημερίδων.

Το 2020 το παραμύθι της «Τα ροζ Χριστούγεννα» περιλήφθηκε στο βιβλίο «Santa Παραμύθια, 22 Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες» των Εκδόσεων Νίκας. Το 2021 κυκλοφόρησε η πρώτη της συλλογή διηγημάτων «Όταν η ζωή σου δίνει λεμόνια» από τις Εκδόσεις Νίκας. Το 2022 το διήγημα της «Τραμουντάνα» διακρίθηκε και συμμετείχε στην συλλογική έκδοση «Το ρούχο». Την ίδια χρονιά διακρίθηκε και το διήγημά της «Φως», το οποίο συμμετείχε στην συλλογική έκδοση «Ανθρώπινες Σχέσεις. Ένα σχολείο που δεν τελειώνει ποτέ». Η συλλογή διηγημάτων «Αγκούσα» είναι το δεύτερό της βιβλίο από τις Εκδόσεις Νίκας.