O Τσίτας είναι από τους αγαπημένους μου μοντέρνους συγγραφείς γιατί πάνω απ’ όλα γράφει με χιούμορ. Τόσο …όσο, όμως. Και γνωρίζουμε όλοι -εάν δεν το γνωρίζετε, τώρα το μάθατε-ότι ο καλύτερος τρόπος να πεις την αλήθεια είναι μέσα από το χιούμορ, αλλιώς ο Θεός μαζί σου. Και πάνω που μιλάμε για τον Θεό, λέω να δούμε από μια διαφορετική οπτική -γυναικεία- το «Μάρτυς μου ο Θεός».
Και πραγματικά, μάρτυς μου ο Θεός, όταν το διάβαζα το βιβλίο είχα μείνει με το στόμα ανοιχτό.
Διότι, μπήκα μέσα στο χαοτικό μυαλό του Χρυσοβαλάντη και χάρηκα που ένας Έλληνας συγγραφέας καταδεικνύει τη καταστροφική πορεία ενός καθημερινού άντρα και τολμάει να ξεχωρίσει από ό,τι είχαμε μάθει μέχρι τότε. Ο Χρυσοβαλάντης είναι βαρετός, αλλά τη διασκεδάζει τη βαρεμάρα του και την κατάντια του και αυτό θεωρώ ότι είναι το κλειδί της επιτυχίας του Τσίτα. Οι τόσες αντιφάσεις και οι έξυπνοι αναχρονισμοί κάνουν, πραγματικά, τον μονόλογο αυτό ενδιαφέρον.
Ας δούμε λίγο την σύνοψη:
Ο Μάκης Τσίτας γράφει σε πρώτο πρόσωπο για τη ζωή ενός ανθρώπου που παραπαίει ανάμεσα στο μεγαλείο και την κατάντια, στην αγάπη και το μίσος, με μεγάλη διορατικότητα για την κρίση που ενέσκηψε κατόπιν στην Ελλάδα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ανάλυση
Ο Χρυσοβαλάντης είναι στο χώρο του βιβλίου, αλλά ουδεμία σχέση έχει με την πνευματική καλλιέργεια, ούτε αυτός, ούτε οι εκδότες που αναφέρει αλλά ούτε και το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ελλάδα , ίσως, κατά τη δική του οπτική. Μέσα του λατρεύει τη τέχνη και εάν είχε χρήματα θα τους έστελνε όλους στον κάτω κόσμο ,να το πω διακριτικά, και θα έκανε μόνο αυτό. Αλλά υπάρχει μια εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στο βιοποριστικό κομμάτι της τέχνης με την ίδια την τέχνη που δεν σχετίζεται με το χρήμα. Λατρεύει την εκκλησία ,αλλά είναι μέσα στην αμαρτία. Θέλει να παντρευτεί -και ο γάμος θεωρώ ότι είναι από τις κύριες ανησυχίες του ήρωα και κεντρικό θέμα στο βιβλίο, αλλά που να βρει μια γυναίκα «στα πρότυπά του», νοικοκυρά και πιστή;
Μιλάμε για έναν άνθρωπο που πηγαίνει στον ψυχίατρό του, έχει διαβήτη που του δυσχεραίνει τη ζωή και παρά τις προσπάθειες του να σηκωθεί ψυχολογικά και οικονομικά οι καταστάσεις δεν τον αφήνουν και στο τέλος…δεν ξέρω…να το διαβάσετε.
Προσωπικά, θεωρώ ότι ο Τσίτας συνέθεσε στο πρόσωπο του Χρυσοβαλάντη ένα παζλ από πολλές ανδρικές προσωπικότητες και βιώματα και μας έβγαλε ένα μοντέρνο Τέρας του Φράνκενσταϊν. Μονό που το συγκεκριμένο έχει όνομα και δεν διαφέρει πολύ από τον περιγυρό του.
Η ανάλυσή μου δεν θα περιέχει τεχνικούς όρους γιατί αυτό που μου κέντρισε το ενδιαφέρον ήταν η ψυχοσύνθεση του ίδιου του προσώπου που δεν απέχει από τον καθημερινό εξαθλιωμένο μέσο άνθρωπο. Άρα, δεν θα μπορούσα να καταδικάσω τον Χρυσοβαλάντη, διότι είναι το αποτέλεσμα της κοινωνικής παρακμής της εποχής που δεν έχει αλλάξει , αλλά χειροτερέψει από το 2013 που εκδόθηκε το βιβλίο. Δεν θα τον έλεγα αντιπαθή ,διότι δεν κάνει κακό στους άλλους, αντιθέτως παρουσιάζεται ως θύμα αδύναμο να αντιδράσει και το μόνο κακό που κάνει είναι στον εαυτό του.
Ένα άλλο που διαπίστωσα διαβάζοντας είναι ότι μπόρεσα και μπήκα αμέσως στη θέση του Χρυσοβαλάντη. Σκέφτηκα σαν άντρας. Η γνώμη που έχει ο Χρυσοβαλάντης, λοιπόν, για τις γυναίκες …είναι η καλύτερη(!)
Παρά την εμμονή του, όμως στο γυναικείο φύλο, σε αρνητικό βαθμό και με ένα λεξιλόγιο αντίστοιχο αυτής, εκφράζει με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο ένα παράπονο γιατί δεν κατάφερε να παντρευτεί και να κάνει οικογένεια.
Η οικονομική κρίση, η ανεργία που μαστίζει την κοινωνία, οι άνθρωποι που αλλάζουν και αυτός που στερείται την ελευθερία του, τον έχουν μετατρέψει σε έναν άνθρωπο ευνουχισμένο από κάθε άποψη με μόνη παρηγοριά τον Θεό και τα Θεία. Βέβαια, αυτά δεν τον σταματούν από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τους γύρω του.
Αδυνατεί να έχει καλές σχέσεις με τις αδελφές του που με τη σειρά τους τον εκμεταλλεύονται, αλλά βασίζεται σε αυτές, αδυνατεί να έχει καλές σχέσεις με τους εργοδότες του, αλλά βασίζεται σε αυτούς και συνεχίζει να εμμένει στο βιβλίο ως βιοποριστικό μέσο τη στιγμή που αυτό πεθαίνει. Δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο. Υποτάσσεται και σκύβει το κεφάλι στους οικονομικά δυνατούς , αλλά καταβάλλεται από συναισθήματα ανωτερότητας όσον αφορά τους οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερους.
Ο μονόλογος δεν είναι κουραστικός διότι μας σοκάρει η αμεσότητα της γλώσσας η οποία είναι ποικιλόμορφη και αλλάζει ανάλογα με ποιον συνδιαλέγεται ο ήρωας. Έχει μια μουσικότητα η αφήγηση την οποία ενισχύει ο έμμετρος λόγος που μεσολαβεί και τα λόγια του Ευαγγελίου. Οι αναχρονισμοί πολλοί, προσεκτικά τοποθετημένοι- σε ξεχωριστό ύφος-η γραμματοσειρά. Καθώς ο ήρωας καταρρέει η απόσταση ανάμεσα στις παραγράφους μεγαλώνει.
Υπάρχει και η αλληγορία θεωρώ μέσα στο κείμενο. Για ό,τι οικονομικό κακό βρίσκει την οικογένεια του Χρυσοβαλάντη, φταίνε οι αλλοδαποί!
Εν κατακλείδι, γιατί να πάρετε το βιβλίο;
- Διότι από τη δική μου οπτική, θα έχετε τη δυνατότητα να μπείτε σε ένα πολύ μπερδεμένο ανδρικό μυαλό, πενήντα χρονών που περνάει μια κρίση. Δεν αναρωτιέστε γιατί οι σχέσεις των ανθρώπων είναι τόσο δύσκολες; Τουλάχιστον ο Χρυσοβαλάντης τα έχει βάλει κάτω και έχει πάρει τις αποφάσεις του. Ούτε παιδί, ούτε γυναίκα. Οι ευθύνες τεράστιες για τον ψυχισμό του και την τσέπη του.
- Θα γελάσετε και το λέω αυτό με πόνο ψυχής, αλλά μου θυμίζει αυτό το μαύρο χιούμορ των Monty Python και το τραγούδι «Αlways look on the bright side of life”
- Tέλος, υπάρχει μια μεγάλη περίπτωση να ταυτιστείτε.
ISBN 9786180322965 Εκδότης ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Χρονολογία Έκδοσης Ιανουάριος 2020 Αριθμός σελίδων 280 Διαστάσεις 20×14 Επιμέλεια ΜΠΟΥΡΑ ΕΛΕΝΗ
